Indonesië herbergt een breed scala aan religieuze overtuigingen die zijn gevormd door eeuwen van geschiedenis, handel en culturele uitwisseling.
Hoewel de islam de dominante religie is, spelen ook het christendom, hindoeïsme, boeddhisme en confucianisme een belangrijke rol in de Indonesische samenleving.
Religie beïnvloedt het dagelijks leven, de maatschappelijke normen en de nationale feestdagen.
Deze gids onderzoekt in detail elke grote religie in Indonesië, waarbij de geloofsovertuigingen, praktijkgebieden, culturele taboes en bijbehorende festivals aan bod komen.
1. Islam
Introductie
De islam is de grootste religie in Indonesië, waar ongeveer 87% van de bevolking haar aanhangt.
Het werd tussen de 13e en 16e eeuw geïntroduceerd via handelsroutes vanuit het Midden-Oosten, India en China. De meeste Indonesische moslims zijn soennitisch, met kleinere sjiitische en Ahmadiyya-gemeenschappen.
Invloed op het Leven
De islamitische leer beïnvloedt vele aspecten van het dagelijks leven, van de dagelijkse gebeden tot de regels voor voeding (halal). De religie stimuleert bescheidenheid in zowel kleding als gedrag. In sommige regio's, zoals Aceh, wordt de islamitische wet (Sharia) strenger gehandhaafd dan elders.
Culturele Taboedoes
Moslims mogen geen varkensvlees eten en geen alcohol drinken.
Openbare affectiedemonstaties, vooral tussen ongehuwde koppels, worden afgeraden.
Niet-moslims wordt aangeraden zich bescheiden te kleden in moslimmeerderheidsgebieden, met name bij een bezoek aan moskeeën.
Gerelateerde Festivals
Ramadan – Een maand van vasten, bezinning en gebed, nageleefd door alle praktiserende moslims.
Eid al-Fitr – Viert het einde van de Ramadan met gebeden, feestmaaltijden en familiebijeenkomsten.
Eid al-Adha – Het Offerfeest, waarbij dieren worden geslacht en het vlees wordt gedeeld met mensen in nood.
2. Christendom (Protestantisme & Katholicisme)
Inleiding
Het christendom werd aan Indonesië geïntroduceerd door Europese kolonisatie. In de 16e eeuw brachten de Portugezen het katholicisme, terwijl de Nederlanders in de 17e eeuw het protestantisme introduceerden. Tegenwoordig bestaat het christelijke geloof uit ongeveer 10% van de bevolking.
Christelijke Regio's
Christelijke gemeenschappen zijn vooral te vinden in Noord-Sulawesi, Papoea, Molukken en Oost-Nusa Tenggara. Kerken spelen een belangrijke rol in het maatschappelijke leven door diensten aan de gemeenschap en educatieve ondersteuning te bieden.
Culturele Taboes
Het is zeer beledigend om religieuze symbolen te kleineren of te bespotten.
Sommige christelijke gemeenschappen raden het werken op zondag af, omdat deze dag gewijd is aan aanbidding.
In regio's waar christendom de meerderheid vormt, wordt verwacht dat bezoekers zich tijdens kerkdiensten bescheiden kleden.
Gerelateerde Feestdagen
Kerstmis (25 december) – Een belangrijke viering met kerkdiensten, feestelijke maaltijden en familiebijeenkomsten.
Goede Vrijdag & Pasen – Ter herdenking van de kruisiging en opstanding van Jezus Christus, vaak gevierd met processies en bijzondere gebeden.
3. Hindoeïsme
Inleiding
Hindoeïsme was ooit de overheersende religie in Indonesië en gaat terug tot de vroege koninkrijken van Java en Sumatra. Tegenwoordig wordt het vooral in Bali beoefend, waar het nog steeds een levendig en essentieel onderdeel van het dagelijks leven is.
Geloofssysteem
Het Balinese hindoeïsme combineert hindoeïstische leerstellingen met lokale tradities en animisme. De aanbidding richt zich op tempels, voorouderlijke geesten en goden zoals Vishnu, Shiva en Brahma. Rituele offers (canang sari) worden dagelijks in huizen, op straat en in tempels geplaatst als daad van toewijding.
Culturele taboes
Het wordt als onbeschoft beschouwd om op tempeloffers te stappen die op de grond liggen.
Het aanraken of wijzen naar iemands hoofd is onbeleefd, omdat het hoofd als heilig wordt gezien.
Bij het betreden van tempels moeten bezoekers een sarong en sjerp dragen.
Festivals
Nyepi (Balinees Nieuwjaar) – een dag waarop stilte, vasten en meditatie centraal staan; er wordt niet gereisd, gewerkt of vermaakt.
Galungan & Kuningan – deze festivals vieren de overwinning van het goede op het kwade, met tempelceremonies en familieoffers.
4. Boeddhisme
Inleiding
Het boeddhisme speelt al sinds de 5e eeuw een belangrijke rol in de Indonesische geschiedenis, vooral tijdens de Srivijaya- en Majapahit-periodes. Tegenwoordig is het vooral terug te vinden binnen de Indonesisch-Chinese gemeenschappen.
Geloofsgebied
Boeddhistische tempels, zoals Borobudur, vormen belangrijke plekken voor gebed en meditatie. De boeddhistische leer legt de nadruk op mindfulness, compassie en karma.
Culturele taboes
Je voeten naar Boeddhabeelden of monniken richten wordt als onrespectvol beschouwd.
Luid praten of storend gedrag in tempelgebieden wordt als ongepast gezien.
Hoewel sommige boeddhistische stromingen afraden vlees te eten, kan dit per groep verschillen.
Bijbehorende festivals
Waisak (Vesak-dag) – Herdenkt de geboorte, verlichting en het overlijden van de Boeddha, met ceremonies in de tempel van Borobudur.
5. Confucianisme
Introductie
Het confucianisme wordt beoefend door enkele Chinese-Indonesiërs en werd officieel als religie erkend in 2000. Het legt de nadruk op morele principes, respect voor ouderen en maatschappelijke harmonie.
Geloofssysteem
Het confucianisme is meer een filosofie dan een georganiseerde religie. Het beïnvloedt de familiewaarden, zakelijke ethiek en de verering van voorouders onder Chinese-Indonesiërs.
Culturele taboes
Het tonen van gebrek aan respect voor ouderen of voorouders wordt als ongepast beschouwd.
Het geven van scherpe voorwerpen (zoals messen) als geschenk wordt er vaak mee geassocieerd dat het ongeluk brengt.
Het bespreken van de dood tijdens feestelijke gelegenheden wordt vermeden.
Gerelateerde festivals
Chinees Nieuwjaar (Imlek) – Gekenmerkt door familiebijeenkomsten, gebeden en leeuwendansen.
Qingming Festival (Gravenveegdag) – Een dag om voorouders te eren door graven schoon te maken en voedseloffers te brengen.
Conclusie
De religieuze diversiteit van Indonesië benadrukt het rijke culturele erfgoed van het land. Van de islam tot inheemse overtuigingen draagt elke religie bij aan de unieke tradities en maatschappelijke waarden van de natie.
Bezoekers aan Indonesië zouden de lokale gebruiken en religieuze praktijken moeten respecteren om de diepgaande spirituele fundamenten van het land volledig te waarderen.